Krótka Historia Polskiego Kina

Organizatorem przedsięwzięcia jest Stowarzyszenie Kin Studyjnych, we współpracy z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Fabularnych oraz studiem DI Factory, przy wsparciu finansowym Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

„Przegląd Krótka Historia Polskiego Kina zrodził się z… miłości do kina i ogromnej potrzeby przywrócenia na srebrny ekran najwybitniejszych dzieł polskiej kinematografii, które w swoim czasie sprawiły, że polskie kino stało się rozpoznawalne na arenie międzynarodowej.

W ciągu najbliższych dziesięciu miesięcy zaprosimy widzów kin studyjnych w całej Polsce na dziesięć filmów dziesięciu Mistrzów, których dzieła ukształtowały obraz polskiego kina w latach 60. i 70. XX wieku. Filmów, które kochamy, ale do tej pory, w znakomitej większości, mogliśmy je obejrzeć wyłącznie w telewizji. A jakie wrażenie mogą zrobić na dużym ekranie? Czy się zestarzały, a może przetrwały próbę czasu i znów zachwycą nas swym pięknem i uniwersalnym przekazem?

Dzięki znakomitej współpracy z WFDiF oraz DI Factory i przy wsparciu ze strony PISF, możemy zaprezentować miłośnikom X Muzy arcydzieła polskiej kultury w wersji odrestaurowanej cyfrowo. (…).”

– Marlena Gabryszewska, prezeska Stowarzyszenia Kin Studyjnych.

Od lutego, w 72 kinach studyjnych w 58 miastach na terenie całej Polski, będzie prezentowany cykl złożony z dziesięciu tytułów, wyselekcjonowanych przez Dyrektora Artystycznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Tomasza Kolankiewicza.

„Polska kinematografia jest jedną z najciekawszych spośród wielkich narodowych kinematografii drugiej połowy XX wieku. Mimo burzliwej historii, cenzury, kolejnych załamań ekonomicznych i społecznych, nasi twórcy i twórczynie tworzyli dzieła wybitne i na stałe wpisane do światowego kanonu. Oglądając te filmy - od kluczowych dla szkoły polskiej lat 50. i 60., przez megaprodukcje lat 70., po kino moralnego niepokoju lat 80. - możemy przez ich pryzmat poznać zarówno kolejne prądy artystyczne, jak i obraz zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej i produkcyjnej polskiego kina, i co za tym idzie, zyskujemy wgląd w polskie imaginarium kolejnych dekad. Historia naszej kinematografii, to także historia polskich reżyserów i reżyserek.

W przeglądzie "Krótka historia polskiego kina" skupiliśmy się na prezentacji wybranych tytułów największych twórców i twórczyń głównego nurtu. Jak zmieniała się wrażliwość filmowców? Czy czerpali oni z europejskiego i światowego kina? Czy tworzyli nową jakość? Jak wpływały na nich zmiany społeczne i geopolityczne? W końcu: jak polskie kino rezonowało za granicami naszego kraju? Przegląd jest unikatową możliwością: przypomnienia najważniejszych, poddanych cyfrowej rekonstrukcji, dzieł, powstałych nad Wisłą na dużych, kinowych ekranach - i poprzez nie, zajrzenia pod podszewkę zmian, jakie zachodziły w ciągu kolejnych dekad PRL-u."

– Tomasz Kolankiewicz, Dyrektor Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.

Cykl 10 filmów, ze wstępami w formie wykładu wideo, prezentuje sylwetkę twórcy/twórczyni, wprowadza w tematykę dzieła, przybliża realia polityczno-społeczne jego powstania. Każdy wstęp zawiera też analizę formalną dzieła: z naciskiem na scenariusz, sztukę operatorską, grę aktorską, montaż, scenografię i kostiumy. Wskazuje też aktualny wymiar dzieła i proponuje możliwe tropy interpretacyjne. Prologi zrealizowane są w sposób przystępny, bardziej popularyzatorski niż akademicki, osadzając poszczególne filmy w szerokim, kulturoznawczym kontekście. 

Cykl Krótka historia polskiego kina! otworzy projekcja nagrodzonego na festiwalu w Wenecji dramatu „Popiół i diament”, w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Lista tytułów:

1. Popiół i diament – Andrzej Wajda, 1958

2. Pociąg – Jerzy Kawalerowicz, 1959

3. Do widzenia, do jutra – Janusz Morgenstern, 1960

4. Nikt nie woła – Kazimierz Kutz, 1960

5. Zezowate szczęście – Andrzej Munk, 1960

6. Sanatorium pod klepsydrą – Wojciech Jerzy Has, 1973

7. Barwy ochronne – Krzysztof Zanussi, 1976

8. Aria dla atlety – Filip Bajon, 1979

9. Gorączka – Agnieszka Holland, 1981

10. Przypadek – Krzysztof Kieślowski, 1981

Organizator przeglądu: Stowarzyszenie Kin Studyjnych

Kurator przeglądu: Tomasz Kolankiewicz

Partnerzy: WFDiF, 35mm, DI Factory

Przegląd współfinansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Tomasz Kolankiewicz - Filmoznawca i historyk filmu, wykładowca i prowadzący prelekcje i rozmowy o filmie. Dyrektor Artystyczny Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Wykładowca Łódzkiej Szkoły Filmowej i Warszawskiej Szkoły Filmowej.

Kurator filmowy współpracujący z telewizją, festiwalami filmowymi, Nowym Teatrem w Warszawie. Między 2008 a 2017 rokiem redaktor programowy w redakcji filmowej TVP Kultura. Wydawca reżyser i prowadzący telewizyjnych audycji kulturalnych.

(Źródło: Stowarzyszenie Kin Studyjnych; stowarzyszeniekinstudyjnych.pl)

Po pierwszej edycji "Krótkiej historii polskiego kina" czas na część drugą. Cykl będzie trwał od lutego do listopada, wyświetlimy po jednej projekcji w miesiącu.

Z pierwszym filmem pt. "Ostatni dzień lata" (1958 r.) startujemy o godz. 19.00, 23 lutego 2024 r.

"Krótka historia polskiego kina część II.: twórcy osobni" to kontynuacja przeglądu, która zawiera wybitne dzieła stworzone przez twórców, którzy nie wpisywali się w wiodące nurty, często stronili od grup twórczych czy formacji artystycznych. Byli swoistymi wolnymi elektronami, których filmy posiadały pewien osobisty sznyt. Były nie do pomylenia z dziełami kogokolwiek innego, autorskie, osobne. Tacy twórcy i twórczynie, często działający na marginesie i podążający własnymi ścieżkami, po latach zyskiwali status wizjonerów. I faktycznie pchali polskie kino na nowe, niezbadane ścieżki. Ich filmy, mimo, że często nie dające się prosto zaszufladkować, nieoczywiste i zaskakujące, nadal olśniewają świeżością formy i prawdziwie autorskim wymiarem. W przeglądzie znalazły się zarówno odważne eksperymenty formalne jak i nieoczywiste filmy gatunkowe. Dzieła kultowe i zapomniane arcydzieła. Ale przede wszystkim filmy, które, także dzięki wspaniałej cyfrowej rekonstrukcji, nadają się idealnie do ponownego odkrycia w kinach.

Tytuły:

1. Ostatni dzień lata - reż. Tadeusz Konwicki 1958

2. Nóż w wodzie - reż. Roman Polański 1962

3. Ręce do góry - reż. Jerzy Skolimowski 1967

4. Słońce wschodzi raz na dzień - reż. Henryk Kluba 1967

5. Trzecia część nocy - reż. Andrzej Żuławski 1971

6. Na wylot - reż. Grzegorz Królikiewicz

7. Rejs - reż. Marek Piwowski, 1970

8. Konopielka - reż. Witold Leszczyński 1982

9. Krzyk - reż. Barbara Sass 1983

10. O-bi O-ba. Koniec cywilizacji - reż. Piotr Szulkin 1984